Câu chuyện khởi nghiệp thành công với ống hút cỏ sậy từ một cựu du học sinh đã truyền cảm hứng cho rất nhiều bạn trẻ để có thêm động lực trở về đóng góp cho đất nước sau thời gian tu học ở nước ngoài.
Không chỉ đoạt giải Quán quân hạng mục “Kinh doanh và đổi mới sáng tạo” trong cuộc thi Alumni Award 2021-2022, ThS Đinh Thúy Phương còn là người mang đến cơ hội thứ hai cho những người cai nghiện và giải quyết vấn đề môi trường bằng một mô hình kinh doanh độc đáo.
Câu chuyện về một nữ Thạc sĩ với trái tim nhân ái
Năm 2018, một buổi lễ tốt nghiệp đặc biệt tại trung tâm cai nghiện đã thay đổi cuộc đời của ThS Đinh Thúy Phương. Thay vì chỉ đến dự rồi về, chị quyết định gắn bó với nơi này để giúp đỡ những người đang khao khát hoàn lương.
Qua nhiều năm làm việc tại trung tâm, chị Phương nhận ra một thực tế đau lòng: những người cai nghiện dù muốn làm lại cuộc đời cũng khó tìm được việc làm. Xã hội vẫn còn nhiều định kiến, trong khi bản thân họ lại thiếu kỹ năng làm việc. Không có việc làm, không có thu nhập, họ dễ chán nản và rơi vào vòng luẩn quẩn: tái nghiện rồi lại cai nghiện.
“Muốn giúp họ thực sự thoát khỏi ma túy, phải cho họ cơ hội tự lập về tài chính”, chị Phương trăn trở. Và rồi một ý tưởng độc đáo đã nảy sinh khi chị về thăm các tỉnh ven sông Hồng.
Tại đây, chị thấy cây sậy mọc hoang khắp nơi, chiếm đất canh tác của nông dân. Người dân thường phải đốt bỏ, nhưng với sức sống mãnh liệt, cây sậy lại mọc lên chỉ sau một cơn mưa. Từ hai vấn đề tưởng chừng không liên quan – người cai nghiện cần việc làm và cây sậy hoang dại gây khó cho nông dân – chị Phương đã nảy ra một giải pháp đột phá.
Ý tưởng khởi nghiệp với ống hút cỏ sậy
Những năm tháng du học tại Anh đã giúp chị có tư duy mở. Thay vì “có gì trong tay mới làm”, chị xác định tầm nhìn và từng bước hiện thực hóa kế hoạch. Tháng 4/2020, sau hơn một năm nghiên cứu, công ty TNHH Mana.st ra đời với sản phẩm chính là ống hút làm từ cây sậy – một giải pháp thân thiện với môi trường thay thế cho ống hút nhựa.
Đặc biệt, lực lượng lao động chính của công ty là những người đang cai nghiện. Họ không chỉ tham gia sản xuất ống hút cỏ sậy mà còn thu mua sậy từ nông dân, tạo nên một mô hình kinh doanh bền vững dựa trên sức mạnh cộng đồng. Mỗi thứ bảy hàng tuần, công ty vẫn duy trì việc dạy văn hóa cho người cai nghiện – một trong những thách thức lớn nhất của dự án.
“Chúng tôi không chỉ dạy họ làm việc, mà còn trao cho họ cơ hội làm chủ”, chị Phương chia sẻ. Công ty chuyển giao công nghệ sản xuất, hỗ trợ xây dựng thương hiệu miễn phí để họ có thể mở xưởng riêng thay vì tiếp tục phụ thuộc vào gia đình.
Làm việc với người cai nghiện đòi hỏi sự kiên nhẫn phi thường. Do ảnh hưởng của ma túy, họ thường kém minh mẫn và cần được dạy đi dạy lại nhiều lần. Nhưng điều quan trọng nhất là không nhắc đến quá khứ của họ. “Chúng tôi chỉ nói về hy vọng và ước mơ tương lai. Khi họ thực sự muốn đổi đời, họ sẽ đi được đường dài. Nếu không xuất phát từ bản thân, dù có dỗ dành mấy họ cũng không chịu”, chị tâm sự.
Sau gần một năm hoạt động, dù chịu ảnh hưởng nặng nề của đại dịch Covid-19, Mana.st vẫn duy trì được 8 công nhân kỳ cựu, những người sẵn sàng “ba tại chỗ” trong những đợt dịch bùng phát. Công ty cũng đã ký kết hợp tác với 4 trung tâm khác để mở rộng cơ hội cho nhiều người cai nghiện hơn.
Đưa ống hút cỏ sậy ra thị trường quốc tế
Sản phẩm ống hút cỏ sậy của Mana.st đã vươn ra thị trường quốc tế, xuất khẩu sang Bắc Mỹ, Hàn Quốc và đang đàm phán với các đối tác tại Tây Ban Nha, Ba Lan.
Đặc biệt, khi châu Âu cấm lưu hành chế phẩm nhựa dùng một lần từ tháng 7/2021, đây là cơ hội lớn để công ty đưa sản phẩm thân thiện môi trường vào thị trường này. Với thuế suất đặc biệt 0%, sản phẩm của công ty có lợi thế cạnh tranh cao. Nổi bật trong các sản phẩm là ống hút sậy dành cho trẻ em với công nghệ phủ nano và sữa, đã đạt chứng nhận kiểm định SGS.
Không dừng lại ở việc tạo việc làm và sản xuất sản phẩm xanh, Mana.st còn có những kế hoạch đầy tham vọng hướng tới giải quyết hai vấn đề lớn: tái tạo thổ nhưỡng và góp phần vào mục tiêu “phát thải ròng bằng 0” của Việt Nam.
Theo chị Phương, Việt Nam có thể tận dụng mọi bộ phận của cây sậy: rễ làm thuốc, thân làm sản phẩm xanh, lá làm trà. Đặc biệt, ngành công nghiệp này không tạo khói bụi hay cần dùng xăng dầu. Hơn nữa, cây sậy còn có khả năng cải tạo đất, ngay cả những vùng đất đã nhiễm kim loại nặng, như trường hợp mỏ quặng tại Thái Nguyên đã “hồi sinh” nhờ trồng sậy.
Gần đây, huyện Quốc Oai (Hà Nội) đã trao tặng công ty 6 ha đất ruộng bỏ hoang để thực hiện dự án cải tạo đất. Mana.st cũng đang thương thảo với VPMilk để cải tạo một ngọn núi tại Đơn Dương, Lâm Đồng, nơi cần trồng sậy để chống xói mòn và giữ nước sau khi phải chặt bỏ cây để xây dựng khu nghỉ dưỡng.
Câu chuyện của ThS Đinh Thúy Phương và Mana.st là minh chứng cho việc một ý tưởng kinh doanh có thể vừa mang lại lợi nhuận, vừa giải quyết các vấn đề xã hội và môi trường. Đó là câu chuyện về niềm tin vào con người, về khả năng biến rác thành vàng, và về một tương lai bền vững mà ai cũng có thể đóng góp một phần.
Mới đây, Phương đã được vinh danh với giải thưởng AluminAwards – Kinh doanh đổi mới sáng tạo. Một sự công nhận xứng đáng cho những đóng góp của chị vào phong trào khởi nghiệp Xanh.
Xem thêm:
